NA ŚCIEŻKACH HISTORII…

GMINA KOWALA PRZEZ WIEKI  

Gmina Kowala była zamieszkana już w okresie przedpiastowskim, natomiast pierwsza wzmianka o wsi i parafii Kowala pochodzi z 1325 roku. Za czasów pierwszych Piastów kraj podzielony był na dzielnice, a te na kasztelanie na czele z kasztelanami mianowanymi przez księcia. Do ich kompetencji należała administracja, sądownictwo i wojskowość. Teren obecnej gminy Kowala leżał w dzielnicy sandomierskiej w kasztelani radomskiej. W początkach XIV wieku w dawnych kasztelaniach utworzono sądy ziemskie i w związku z tym podzielono kraj na okręgi sądowe – powiaty. Obecna gmina Kowala znalazła się w powiecie radomskim. więcej>>>

 

HISTORIA WSI KOWALA  

Według legend wieś Kowala miała istnieć już w XI w. Znajdował się tu podobno kościół pod wezwaniem św. Wojciecha, poświęcony przez św. Stanisława (zm.1079). Jednak te przekazy nie znajdują potwierdzenia w źródłach. Pierwszą pewną wzmianką o Kowali jest zapis z kościelnych spisów podatkowych z lat 1325-1327. Tam po raz pierwszy pojawia się nazwa wsi Chowale. więcej>>>

 

BITWA POD KOWALĄ 1863

Kowala 127a(1)Nie ominęły Kowalę burze dziejowe, które przetoczyły się przez naszą historię narodową. Najbardziej pamiętna datą  w jej historii  jest rok 1863 – czasy powstania styczniowego. W okolicach wsi  miała miejsce zwycięska bitwa powstańczych oddziałów z Moskalami / Rosjanami/. W jej wyniku najbardziej ucierpiała osada, która została doszczętnie spalona.  Żadna chyba wieś w Królestwie w czasie powstania nie była tak strasznie zniszczona. więcej>>>

 

 

KOWALA WE WRZEŚNIU 1939 ROKU – zapiski Marii z Kuźnickich Walewskiej  

dsc_0060Maria Sylwia Walewska (1895-1980) była ziemianką i działaczką organizacji kobiecych w ówczesnym powiecie radomskim. Od 1920 roku wraz z mężem, gospodarowała w majątku Kowala Stępocina. Pracowała społecznie – wydzierżawiła gminie dawną dworską karczmę z morgą ziemi dla powstającej w Kowali szkoły powszechnej; w Dozorze Szkolnym zajmowała się organizowaniem i kontrolą szkolnictwa podstawowego w powiecie radomskim; działała w radomskim Kole Ziemianek i Stowarzyszeniu Młodzieży Katolickiej; organizowała w Kowali Stowarzyszenie Niewiast Katolickich; była przewodniczącą Kół Gospodyń Wiejskich.

Okres II wojny światowej spędziła w Kowali, gdzie między innymi współorganizowała tajne nauczanie. Po II wojnie, w wyniku postanowień reformy rolnej, rodzina Walewskich została usunięta z majątku w Kowali, ktory został rozparcelowany. Maria Walewska pozostawiła zapiski prowadzone w okresie, kiedy zamieszkiwała Kowalę i w okresie wcześniejszym. Kilka obszerniejszych wspomnień po jej śmierci zostało opracowaych i opublikowanych w dwóch publikacjach:  „Rok 1918. Wspomnienia Maraia Walewska”, Biblioteka Narodowa, 1998 oprac i przygotowanie do druku dr Elżbieta Słodkowska – córka Marii Walewskiej

” W cieniu ustawy o reformie rolnej. Wspomnienia z lat 1944-1945″ ,Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2007.

  Autorka wnikliwa obserwatorka barwnym i ciekawym językiem opisuje ówczesne życie rodzin ziemiańskich na tle życia innych grup społecznych. ” Walewska bowiem uważnie obserwuje i opisuje zmiany, jakie zachodzą także w jej dalszym otoczeniu: w warstwie chłopskiej, wśród inteligencji i mieszczaństwa. Co więcej, jej obserwacje odnoszą się nie tylko do środowiska najbliższego autorce: folwarku i wsi Kowala Stępocina oraz pobliskiego Radomia. We wspomnieniach znajduje się wiele cennych informacji na temat wydarzeń i przemian na całych ziemiach polskich, a nawet poza granicami kraju” – napisał prof. dr hab. Krzysztof Jasiewicz w przedmowie do książki „W cieniu ustawy o reformie rolnej”.

Poniżej  prezentujemy fragmenty wspomnień Marii Walewskiej opisujące  pierwsze dni Września 1939 roku w Kowali. więcej>>>

 

NIEZWYKŁY POMNIK W CENTRUM KOWALI

Każdy kto przybędzie do Kowali musi zwrócić uwagę na niewielki pomnik, który znajduje się na skwerze w centrum miejscowości. Jego cokół zbudowany jest z polnych kamieni, a elementem głównym jest niewielkie śmigło samolotu. Jest to wyjątkowy – bo chyba jedyny w naszym regionie – oryginalny pomnik poświęcony wspaniałej parze asów przestworzy przedwojennej Polski: Franciszkowi Żwirce i Stanisławowi Wigurze Na dole kamiennego obelisku można przeczytać : Franciszkowi Żwirce i Stanisławowi Wigurze – społeczność Kowali.” więcej>>>

 

 

CZERWIEŃ I BIEL FLAGI PAŃSTWOWEJ…

KowalaHistoria polskiej flagi jest długa i niezwykle ciekawa. Jej początki sięgają X wieku, kiedy to polscy książęta używali chorągwi,ale miały bardzo różne kolory i były prywatnymi symbolami. Chorągiew jako flaga narodowa pojawia się na przełomie XIII i XIV wieku. Była ona czerwona z białym orłem umieszczonym nieco bardziej w lewo niż pośrodku. Kolory biały i czerwony, jako barwy państwowe Polski, zostały wprowadzone przez parlament 7 lutego 1831 roku. Za symbol państwowy flaga biało-czerwona została uznana dopiero po I wojnie światowej, w 1919 roku.

więcej>>>


Wróć

    cbk (2)